O przyrodzie

"Kiedy Bóg tworzył Skandynawię
wrzucił do Bałtyku garść najpiękniejszych składników przyrody
i tak powstał Bornholm"

- taka legenda jest opowiadana na Bornholmie i jest w niej sporo prawdy

Przyroda Bornholmu

Budowa geologiczna Bornholmu - jedynej skalistej wyspy Danii

Bornholm powstał 1,7 miliarda lat temu. Był wtedy częścią pasma górskiego powstałego w efekcie zderzenia się ze sobą dwóch płyt kontynentalnych. Jego skała macierzysta jest zbudowana z jednych z najstarszych w Europie prekambryjskich granitów i gnejsów. Tworzą one skaliste klifowe i szkierowe wybrzeże w części północno-wschodniej wyspy. Z kolei południowa część Bornholmu, wyraźnie oddzielona granicą geologiczną, jest mozaiką skał osadowych: piaskowców, łupków i wapieni. Najstarsze z nich powstały w kambrze i mają ok. 500 milionów lat, najmłodsze pochodzą z czwartorzędu. Nie ma drugiego miejsca w Europie, gdzie na tak niewielkim terenie można znaleźć złoża z tak wielu okresów geologicznych.

Przeszłość geologiczna Bornholm była bardzo burzliwa. Był on fragmentem gór wulkanicznych, piaszczystą pustynią, dnem morskim, plażą z lagunami i tropikalną roślinnością a także lodową pustynią. Świadectwem tych przemian są pokłady z różnych okresów geologicznych, w których bez trudu można znaleźć na przykład skamieniałe szczątki kambryjskich trylobitów, ortocerasów i graptolitów z ordowiku czy jurajskich plezjozaurów i dinozaurów (Bornholm jest jedynym miejscem w Danii, gdzie znaleziono skamieniałości dromeozaura, krewniaka raptorów!).

Obecny wygląd wyspy jest efektem trwającej 100 tysięcy lat epoki lodowcowej. Mający 2-3 kilometry grubości lądolód przemieszczał się z północnego wschodu na zachód i swoją potężną, chropowatą od spodu masą szorował podłoże zmieniając całkowicie krajobraz. Niósł ze sobą zmrożone kamienie, żwir, piasek i glinę. Głazy narzutowe, moreny, doliny szczelinowe i jeziora polodowcowe stanowią charakterystyczne elementy współczesnego krajobrazu wyspy. Pamiętajcie. Przez Bornholm przechodzi granica geologiczna. Uskok powstały ok. 200 milionów lat temu w efekcie trzęsienia ziemi można obejrzeć na Bornholmie w miejscowości Aakirkeby, w pobliżu NaturBornholm. Na wzgórzu Klintebakken można stanąć jedną nogą na mającym 1,7 miliarda lat gnejsie, a drugą na liczącym sobie 550 milionów lat piaskowcu. W ten sposób "przeskoczycie" przez 1200 milionów lat!

Świat roślin i zwierząt

Urozmaicony krajobraz jest na Bornholmie podstawą rozwoju wielu różnorodnych ekosystemów. Występują tu wszystkie formacje roślinne typowe dla Skandynawii. Północna i wschodnia część wyspy jest zbudowana z litej granitowej skały, na której rozwinęły się rozległe wrzosowiska i pastwiska skalne. Imponujące formacje skalne na wybrzeżu przypominają francuską riwierę. Panują tu wyjątkowe warunki klimatyczne umożliwiające wegetację wielu śródziemnomorskich roślin, takich jak figowce i morwy. W ogródkach można również spotkać owocujące cytrusy.

Z kolei wilgotne, cieniste doliny szczelinowe, którymi płyną strumienie tworzące wodospady są siedliskiem innych zbiorowisk roślinnych. Występuje tu wiele bardzo rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Rosną tu relikty epoki lodowcowej np. zimoziół północny, gatunki endemiczne, np. zawilec bladoniebieski, który poza Alpami występuje tylko na Bornholmie oraz wiele gatunków storczyków.

Na wybrzeżu południowo-wschodnim, w Dueodde, są plaże z najpiękniejszym piaskiem w Europie i wydmy, gdzie masowo rosną rosiczki okrągłolistne. Za nimi rozciągają się łąki z pierwiosnką omączoną i gatunkami słonolubnymi oraz nadmorski las sosnowy.

Centralna część Bornholmu z najwyższym punktem Rytterknaegten (162 m n.p.m.) jest pokryta lasami, mokradłami i bagnami tworzącymi doskonałe siedliska dla roślin i zwierząt. Bornholmskie lasy, choć bardzo malownicze, są plantacjami posadzonymi w XIX wieku.

Ponieważ Bornholm jest wyspą, świat zwierząt, a szczególnie drapieżnych ssaków i ptaków ze względu na izolacje geograficzną jest znacznie ograniczony. Pomimo to fauna jest bardzo ciekawa. Dotyczy to głównie ptaków śpiewających i wodno-błotnych, płazów i owadów. Bornholm nazywany jest wyspą słowików. Charakterystyczne dla wyspy są także gawrony, dzięcioły czarne, sowy włochatki i edredony. Trznadel i zięba śpiewają w bornholmskim dialekcie. Bornholm to raj dla płazów. Połowa całej populacji rzekotki drzewnej w Danii występuje na wyspie. Tylko tu w całej Danii spotkać można żaby śmieszki. Na plaży w Dueodde króluje mrówkolew, a w strumykach występuje relikt polodowcowy, wypławek Planaria alpina. Ciepłe suche łąki przy zatoce Sose to jedyne stanowisko w Danii, gdzie występuje owad strzel łoskotnik.

Dinozaury na Bornholmie

Znaleziska

Na południowo- zachodnim wybrzeżu Bornholmu znajdują się złoża jurajskie zawierające różne skamieniałości, w tym pozostałości po gadach mezozoicznych.

Kalendarium znalezisk:

  • 2000 - ząb drapieżnego dinozaura Dromeozaura (140 mln lat, Robbedale)
  • 2002 - ząb młodego roślinożernego dinozaura z grupy zauropodów - Titanozaura (140 mln lat Robbedale)
  • 2004 - naturalne odlewy odcisków stóp w piaskowcu dwóch różnych roślinożernych dinozaurów: 15-tonowego zauropoda i mniejszego pancernego dinozaura (167 mln lat, wyrobisko gliny w Sorthat)
  • 2007 - seria odcisków stóp zauropodów i pojedyncze zęby kilku gatunków drapieżnych dinozaurów w warstwach piasku (144 mln lat, piaszczysty klif w zatoce Arnager)
  • 2008 - ząb drapieżnego dinozaura Dromeozaura (140 mln lat, Robbedale)
  • 2010 - odciski stóp 3- mertowego terapoda (167 mln lat, wyrobisko gliny w Sorthat)


Najnowsze znalezisko z 2010 roku - odcisk stopy 3- metrowego terapoda

Chcesz wiedzieć jak wyglądały bornholmskie dinozaury?

Zobacz wystawę o bornholmskich dinozaurach w centrum przyrodniczym NaturBornholm

Strona rekomendowana
przez VisitDenmark

www.visitdenmark.com
Firma należy do zrzeszenia
Destination Bornholm

www.bornholm.info

Copyright © 2012. Design by: Modos.pl. All Rights reserved. Valid: XHTML